Column Water in de Vallei zit onder de grond

Water in de Vallei zit onder de grond

In vergelijking met veel andere landen is Nederland vlak. Toch zijn er behoorlijke hoogteverschillen: onze regio heet niet voor niks de Gelderse Vallei. Gelegen tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug is de Vallei een laaggelegen gebied. Maar ook in de Vallei is er verschil, in Wekerom is het een stuk hoger en droger dan in Zwartebroek. Daarmee bedoel ik niet de aanwezigheid van oppervlaktewater, dat hebben we weinig in de Vallei. Water in de Vallei zit onder de grond. In de winter als het veel meer regent dan er verdampt loopt water niet direct weg via de sloten en beken maar zakt het in de grond. Pas als de bodem helemaal verzadigd is, geeft de grond water af aan de slootbodem, van onderaf. Dit is maar een klein gedeelte van wat er aan regen valt en een groot verschil met verstedelijkte gebieden met veel verharding, daar worden sloten ook van bovenaf gevuld via regenwaterafvoer.

Dit voorjaar was het uitzonderlijk droog. Het grondwaterpeil was dan ook regelmatig onderwerp van gesprek. In polders kan een Waterschap dit peil perfect regelen door middel van het meer of minder wegmalen van water. Op zandgronden kan dat niet. Als het niet regent zakt het peil, dit is onvermijdelijk, gewoon zwaartekracht. Op onze boerderij zit er veel verschil in hoogte van de percelen en daarmee ook in het niveau van het water: hooggelegen percelen hebben het waterpeil nu enkele meters diep, op de lagere percelen toch ook minstens een meter onder het maaiveld. Dit is ruim onder het niveau van de slootbodems en die voeren in de zomer dan ook geen water af. Dit grondwater zit te diep voor de wortels van gras en granen als snijmais, veel verder dan 50 cm diep kunnen die het water niet halen. In een mooie zwarte goed bemeste akker kan gelukkig wel 40 liter water per vierkante meter worden vastgehouden, dit is genoeg voor een aantal weken. Is het langer droog, zoals dit voorjaar, dan is er sprake van droogte. Dit is alleen op te lossen door water wat te diep zit voor de planten naar boven te halen. Her en der zagen we dat ook gebeuren en waren er boeren aan het beregenen. Kostbaar en bewerkelijk, maar noodzakelijk om zeker te zijn van voldoende voer.

Ik kan mij niet herinneren eerder in mijn leven zo blij geweest te zijn met regen als op 5 juni. Na 3 maanden droogte viel er eindelijk weer een behoorlijke hoeveelheid Hemelwater. Hierdoor is de uitgedroogde bouwvoor weer redelijk vochtig. Ik hoop op een vervolg met een typisch Nederlandse zomer, met regelmatig een bui, zodat er ook zonder te beregenen op de zandgrond in de Gelderse Vallei voldoende gras groeit voor ons vee.

Ben Apeldoorn
Melkveehouder in Woudenberg

Volg Ben op Twitter om meer meer te lezen wat hem bezig houdt
@ApeldoornBen